ประเภทของกฎหมายไทย

🏛️ ประเภทของกฎหมายไทย (แยกย่อยอย่างละเอียด)

🔹 1. กฎหมายมหาชน (Public Law)

กฎหมายที่ควบคุมความสัมพันธ์ระหว่างรัฐกับประชาชน หรือองค์กรรัฐด้วยกันเอง

▸ 1.1 กฎหมายรัฐธรรมนูญ

• เป็นกฎหมายสูงสุดของประเทศ
• วางหลักการพื้นฐานเกี่ยวกับอำนาจของรัฐ สิทธิและเสรีภาพของประชาชน
• เช่น รูปแบบรัฐสภา, อำนาจศาล, สิทธิเลือกตั้ง

▸ 1.2 กฎหมายปกครอง

• ว่าด้วยการใช้อำนาจของฝ่ายปกครอง เช่น ราชการ
• การร้องเรียน ฟ้องศาลปกครอง หากรัฐใช้อำนาจไม่ชอบด้วยกฎหมาย

▸ 1.3 กฎหมายอาญา

• กำหนดการกระทำผิดและบทลงโทษ เช่น ลักทรัพย์ ฆาตกรรม หมิ่นประมาท
• มีลักษณะ “ลงโทษ” เพื่อป้องปรามและรักษาความสงบเรียบร้อย

▸ 1.4 กฎหมายภาษีอากร

• บังคับให้บุคคลธรรมดาและนิติบุคคลเสียภาษี
• เช่น ภาษีเงินได้ ภาษีมูลค่าเพิ่ม ภาษีธุรกิจเฉพาะ

▸ 1.5 กฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา

• ขั้นตอนการสอบสวน ฟ้องร้อง ดำเนินคดีอาญาในศาล
• เช่น สิทธิของผู้ต้องหา การจับกุม การประกันตัว

🔹 2. กฎหมายเอกชน (Private Law)

กฎหมายที่ควบคุมความสัมพันธ์ระหว่าง “บุคคล” (ที่มีสถานะเท่าเทียมกัน)

▸ 2.1 กฎหมายแพ่ง (มีหลายหมวด)

▸ 2.1.1 กฎหมายบุคคล

• ว่าด้วยความเป็นบุคคล สภาพบุคคล เช่น ชื่อ อายุ ความสามารถตามกฎหมาย

▸ 2.1.2 กฎหมายทรัพย์

• เกี่ยวกับทรัพย์สิน เช่น กรรมสิทธิ์ ครอบครอง สังหาริมทรัพย์ อสังหาริมทรัพย์

▸ 2.1.3 กฎหมายนิติกรรมและสัญญา

• เช่น สัญญาซื้อขาย กู้ยืม จ้างแรงงาน ว่าจ้างทั่วไป
• หลักการทั่วไปในการทำข้อตกลงตามกฎหมาย

▸ 2.1.4 กฎหมายละเมิด

• เมื่อบุคคลกระทำความผิดโดยไม่ชอบ เช่น ชนรถ ทำให้ผู้อื่นบาดเจ็บ
• ผู้เสียหายสามารถเรียกค่าเสียหายได้

▸ 2.1.5 กฎหมายครอบครัว

• การสมรส การหย่า การรับบุตรบุญธรรม อำนาจปกครองบุตร

▸ 2.1.6 กฎหมายมรดก

• การจัดการทรัพย์สินของผู้เสียชีวิต
• การทำพินัยกรรม การแบ่งมรดก

🔹 3. กฎหมายพิเศษ (Special Laws)

กฎหมายที่แยกตัวออกมาเฉพาะสาขา เพื่อรองรับกิจกรรมหรือกลุ่มบุคคลเฉพาะ

▸ 3.1 กฎหมายแรงงาน

• ว่าด้วยความสัมพันธ์ระหว่างนายจ้างและลูกจ้าง
• คุ้มครองแรงงาน วันลา ค่าชดเชย ฯลฯ

▸ 3.2 กฎหมายธุรกิจ / พาณิชย์ / บริษัท

• เช่น การจัดตั้งบริษัท ห้างหุ้นส่วน กฎหมายตลาดทุน
• ควบคุมธุรกิจ ประกันภัย ทรัพย์สินทางปัญญา

▸ 3.3 กฎหมายล้มละลาย / ฟื้นฟูกิจการ

• ควบคุมกระบวนการฟ้องล้มละลาย การเรียงลำดับเจ้าหนี้ ฯลฯ

▸ 3.4 กฎหมายทรัพย์สินทางปัญญา

• ลิขสิทธิ์ สิทธิบัตร เครื่องหมายการค้า

▸ 3.5 กฎหมายการเงินการธนาคาร

• กำกับกิจกรรมของธนาคาร สถาบันการเงิน การฟอกเงิน ฯลฯ

▸ 3.6 กฎหมายป่าไม้ สิ่งแวดล้อม พลังงาน

• ใช้ควบคุมและอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ

▸ 3.7 กฎหมายป้องกันและปราบปรามยาเสพติด

• การควบคุม การลงโทษ และการฟื้นฟูผู้เสพ

▸ 3.8 กฎหมายคุ้มครองผู้บริโภค

• คุ้มครองสิทธิของผู้บริโภคจากการซื้อสินค้า/บริการ

🧠 สรุปภาพรวม